Czym jest genetyka?

Genetyka jest nauką zajmującą się dziedziczeniem oraz zmiennością organizmów. Cechy dziedziczne są przekazywane potomstwu przez rodziców. To między innymi kolor skóry, włosów i oczu, rysy twarzy czy umiejętność zwijania języka w rurkę. Cechy które nabywamy i nie przekazujemy potomstwu nazywamy cechami niedziedzicznymi. Na przykład kiedy się skaleczymy, pozostaje nam blizna, której nie odziedziczą nasze dzieci.
Na ziemi nie ma dwóch identycznych osób. To stwierdzenie dotyczy także bliźniąt jednojajowych. Wpływa na to zmienność, czyli występowanie różnic między osobnikami tego samego gatunku.
Ludzie należą do gatunku Homo sapiens - człowiek rozumny - więc wyróżniają ich pewne cechy gatunkowe wspólne dla wszystkich jego przedstawicieli.
Każdy posiada również cechy indywidualne, typowe tylko dla niego, które nie muszą się pojawiać u innych przedstawicieli gatunku. Cechami indywidualnymi u człowieka są unikatowe rysy twarzy, określony wzrok, kolor oczu oraz włosów, a także brzmienie głosu. Ta zmienność osobników obrębie gatunku jest wynikiem rozmnażania płciowego, dzięki któremu potomstwo dziedziczy cechy po rodzicach oraz wpływu środowiska.

Genetyka w różnych dziedzinach
W latach 50. XX wieku poznano budowę nośnika informacji genetycznej. Wydarzenie to okazało się dla nauki przełomowe. Pozwoliło dokonać innych, niezwykle cennych odkryć. Obecnie genetyka ma zastosowanie w wielu dziedzinach i nadal intensywnie się rozwija.

Genetyka w medycynie
Analiza DNA umożliwia stwierdzenie, czy dana osoba jest podatna na niektóre choroby np. choroby nowotworowe. Dzięki temu można zmodyfikować tryb życia tej osoby tak, aby zmniejszyć u niej ryzyko zachorowania.

Genetyka w archeologii
Od niedawna badacze mogli analizować materiał genetyczny pobrany od żyjących organizmów. Obecnie możliwe jest już badanie kopalnego DNA, pochodzącego od organizmów wymarłych setki, a nawet tysiące lat temu. Dostarcza ono informacje np. o cechach ludzi pierwotnych, a nawet o chorobach, na które zapadali.

Genetyka w kryminalistyce
Niemal codziennie w celu ustalenia tożsamości osób zaginionych oraz sprawców przestępstw wykonuje się testy genetyczne. Często nazywa się je genetycznym odciskiem palca, mimo że do ich przeprowadzenia nie są potrzebne linie papilarne z opuszka. Do badani wystarczy bowiem włos, ślina czy plama krwi. Zawierają one komórki, z których naukowcy uzyskują materiał genetyczny.

Genetyka w rolnictwie 
W hodowli zwierząt i uprawie roślin człowiek już od tysięcy lat intuicyjnie wykorzystywał genetykę. Obserwując zwierzęta, starał się dopuszczać do rozrodu tylko osobniki wartościowe z punktu widzenia hodowli, np. mleczne krowy czy kury znoszące dużo jajek. Z kolei krzyżując rośliny o wybranych cechach, otrzymywał osobniki o przydatnych właściwościach. Na przykład krzyżując żyto i pszenicę otrzymał pszenżyto. Jest to zboże, które ma zarówno cechy żyta jak i pszenicy. Obecnie w uprawie roślin wykorzystuje się modyfikacje genetyczne. Dzięki nim można wyhodować rośliny odznaczające się zupełnie nowymi cechami, np. zachowujące dłużej świeżość pomidory czy kukurydzę o kolorowych ozdobnych kolbach.

~~ ~~ ~~

Pierwszy temat za nami. :) W następnej notce zajmiemy się nośnikiem informacji genetycznej czyli DNA. Na razie, do następnej!