Ten post będzie zdecydowanie dłuższy, gdyż chcę tu streścić cały materiał. Po kolei analizować będziemy tematy:
* Zanieczyszczenia i ochrona atmosfery
* Wpływ człowieka na stan czystości wód
* Zagrożenia i ochrona gleb
* Ochrona środowiska na co dzień
Zanieczyszczenia atmosfery
Ludzie sami mówią że, chcą oddychać świeżym powietrzem i obcować z naturą, dlatego chętnie wyjeżdżają w góry czy nad morze, tam, gdzie stopień zanieczyszczenia jest najniższy.
Gwałtowny wzrost liczby ludności i rozwój przemysłu przyczyniają się w znacznym stopniu do zanieczyszczeń środowiska. W powietrzu, wodzie i glebie znajdują się szkodliwe substancje, w ilościach, które ujemnie wpływają na organizm. Największe zagrożenia stanowią obecnie związki zanieczyszczające atmosferę.
Zanieczyszczenia atmosfery rozprzestrzeniają się bardzo szybko i na duże odległości. Wraz z deszczem dostają się również do wód i gleby, a trafiają do atmosfery ze źródeł naturalnych i w wyniku działalności człowieka. Główną przyczyną zanieczyszczeń atmosfery jest spalanie surowców energetycznych. Duże zanieczyszczenia powodują też pyły, węglowodory oraz tlenki siarki i azotu emitowane przez przemysł. Znacznym źródłem zanieczyszczeń są także samochody.
Związki zanieczyszczające atmosferę stanowią zagrożenie dla wszystkich organizmów. Ich skutkiem są podrażnienia skóry, dróg oddechowych jak i alergie, zatrucia, choroby nowotworowe, a nawet śmierć.
Podział zanieczyszczeń atmosfery
ze względu na pochodzenie:
* naturalne
- pyły i gazy pochodzące z wybuchów wulkanów i naturalnych pożarów
- piasek przenoszony przez wiatr z pustyń
* powstałe w wyniku działań ludzi
- związki pochodzące ze spalania surowców energetycznych
- związki emitowane przez przemysł
ze względu na stan skupienia:
* stałe
- pyły
- sadze
- popioły
* gazowe
- tlenki siarki
-tlenki azotu
- tlenki węgla
- metan
* ciekłe
- rozpylane np. z samolotów środki ochrony roślin
Kwaśne opady
Szczególnie groźne dla środowiska są tlenki siarki i azotu. Wchodzą one w reakcje z wodą zawartą w powietrzu. Powstają kwasy, które opadają na ziemię wraz z deszczem, śniegiem czy mgłą.
Ogólnoświatowe skutki zanieczyszczeń atmosfery
Atmosfera chroni naszą planetę przed utratą ciepła. Gazy cieplarniane zatrzymują ciepło przy powierzchni ziemi. Jest to efekt cieplarniany, który istnieje od chwili pojawienia się atmosfery i umożliwia trwanie życia na Ziemi, gdyż nie dopuszcza do znacznego spadku temperatury nocą, kiedy promienie słoneczne jej nie oświetlają. Przyczynia się do globalnego ocieplenia, które związane jest z wieloma zmianami klimatycznymi:
- topnieniem pokryw lodowych i podniesieniem poziomu mórz i oceanów, czego skutkiem jest zalanie niektórych obszarów zamieszkałych przez ludzi,
- wzrostem opadów, sztormów, huraganów; wzrostem zjawisk pogodowych, takich jak upały czy wyładowanie atmosferyczne,
- wzrostem zagrożenia powodziami na jednych obszarach, a suszą na innych
Dziura ozonowa
Przestrzeń w atmosferze o znacznie zmniejszonym stężeniu ozonu nazywamy dziurą ozonową. Największa dziura ozonowa występuje nad biegunem południowym, a jej wielkość stale się zmienia.
Smog
Zanieczyszczeni atmosfery przyczyniają się do powstawania smogu. Jest to mgła zawierająca kropelki kwasów, trujące gazy i pyły. Smog kwaśny powstaje nad wielkimi miastami, gdyż panuje tam duża wilgotność powietrza i nie ma wiatru. W skrajnych przypadkach może on spowodować spadek widoczności nawet do 30 m.
Smog fotochemiczny powstaje przy ruchliwych ulicach, w dużym nasłonecznieniu, gdzie związki zawarte w paliwach, przekształcają się w silnie toksyczne substancje. Mimo, że ich obecność w ozonosferze korzystnie wpływa na istoty żywe, jego występowanie przy powierzchni ziemi jest bardzo szkodliwe, uszkadza komórki i zaburza funkcjonowanie organizmów.
Wpływ człowieka na stan czystości wód
Woda jest niezbędna do życia wszystkim organizmom, a dla wielu z nich stanowi środowisko życia. Wzrost liczby ludności, rozwój przemysłu i rolnictwa przyczyniły się do zanieczyszczenia większości wód powierzchniowych całej planety. Obecnie zawierają one wiele szkodliwych dla zdrowia substancji takich jak jony metali ciężkich i związki pochodzenia organicznego.
Zanieczyszczenia wód słonych
Przez wiele lat uważano, że zatopienie w oceanach czy morzach szkodliwych substancji nie będzie miało żadnych konsekwencji. W rzeczywistości takie substancje stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia organizmów morskich. Katastrofy tankowców oraz awarie na platformach powodują wycieki ropy naftowej, która tworzy na powierzchni wody gęstą, kleistą warstwę. Jest silnie trująca i skutkuje śmiercią ogromnej liczby organizmów. Z kolei wiatry mogą przemieszczać trującą plamę na wybrzeża, gdzie zagraża przyrodzie.
Do wód słonych trafia również wiele pierwiastków biogennych pochodzących z rolnictwa. Prowadzi to do powstawania zakwitów, powodując zmniejszenie ilości tlenu, co skutkuje śmiercią wielu organizmów.
Zanieczyszczenia wód słodkich
Głównym źródłem zanieczyszczeń rzek i jezior są ścieki zawierające związki organiczne oraz mineralne. Powstają w zakładach przemysłowych jak i w naszych domach. Stamtąd nie zawsze trafiają do oczyszczalni ścieków, gdyż niestety nie wszystkie miasta je posiadają, a wiele zakładów usuwa ścieki wprost do rzek, żeby zaoszczędzić na ich oczyszczaniu.
Ścieki z gospodarstw domowych, takie jak resztki jedzenia, odchody oraz środki chemiczne w krótkim czasie są rozkładane i przestają negatywnie wpływać na środowisko.
Ścieki przemysłowe odprowadzane z fabryk czy elektrowni zawierają duże ilości metali ciężkich np. rtęci, chromu, kadmu czy ołowiu są groźne, ponieważ prowadzą do poważnych chorób roślin i zwierząt. Taka woda wykorzystana np. w gospodarstwach rolnych prowadzi do gromadzenia się szkodliwych substancji w warzywach i owocach.
Prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów powodują też zanieczyszczenia termiczne, czyli ogrzane wody pochodzące z urządzeń przemysłowych czy elektrowni. Powodują podwyższenie temperatury w jeziorze lub rzece, co wpływa na czynniki środowiska życia organizmów.
Dużym zagrożeniem są nielegalne wysypiska śmieci, z których deszcze wypłukują szkodliwe substancje, które przedostają się do wód powierzchniowych i gruntowych.
Trudne do usunięcia szkody powodują także nawozy sztuczne oraz środki ochrony roślin. Zawarte w nich pierwiastki biogenne przedostając się do wód, sprzyjając rozwojowi mikroorganizmów, przez co powstają zakwity, prowadzące do śmierci wielu organizmów.
Wody zalicza się do określonej klasy czystości, zależnie od stopnia ich zanieczyszczenia. Obecnie używa się skali pięciostopniowej, w której wyróżnia się następujące klasy czystości wód:
- klasa I - wody o bardzo dobrej jakości
- klasa II - wody dobrej jakości
- klasa III - wody zadowalającej jakości
- klasa IV - wody niezadowalającej jakości
- klasa V - wody złej jakości
Zagrożenia i ochrona gleb
Gleba to powierzchniowa warstwa litosfery, składająca się z cząstek mineralnych pochodzących ze skał, materii organicznej, oraz wody i powietrza. Odrywa ona ważną rolę w ekosystemach:
- jest źródłem soli mineralnych i wody dla roślin,
- stanowi środowisko życia wielu organizmów,
- bierze udział z krążeniu wody,
- zachodzą w niej procesy rozkładu związków organicznych
Ważnym elementem gleby jest próchnica. To ogół substancji organicznych. Ilość próchnicy świadczy o żyzności gleby, czyli o jej zdolnościach do zapewniania roślinom składników mineralnych, wody i powietrza. Jakość gleby zależy też od obecności w niej licznych przestrzeni, w których krąży powietrze i przemieszcza się woda.
Pod wpływem kwaśnych opadów gleba zakwasza się. W takich warunkach rośliny łatwiej przyswajają metale ciężkie, takie jak ołów i kadm. Przedostają się do tkanek roślin, a następnie gromadzą się w ciałach spożywających je organizmów. Duże ilości metali ciężkich w organizmach powodują ciężkie choroby, a nawet śmierć.
Wiele szkód przynosi wypalanie traw. W założeniu ma to użyźnić glebę, ale w rzeczywistości, substancje pochodzące ze spalonych roślin szybko się wyczerpują, a wypalanie zabija wiele organizmów. Gleba szybko się wyjaławia, a do poprawy jej stanu potrzeba kilkunastu lat.
Innym czynnikiem przyczyniającym się do degradacji gleby jest stosowanie w rolnictwie nawozów sztucznych. Nadmiar tych substancji może powodować zasolenie bądź zakwaszenie gleby.
Do pogorszenia się jakości gleby prowadzi też stosowanie ciężkich maszyn rolniczych, które zagniatają glebę, sprawiając, że zanikają w niej przestrzenie wypełnione powietrzem i wodą. To utrudnia wzrost korzeni, a także utrudnia roślinom dostęp do wody czy soli mineralnych.
Niekorzystne jest również oranie. Jednym z celów tego zabiegu jest napowietrzanie, ale naruszając naturalną strukturę, zwiększa się podatność gleby na erozję.
Poprawienie stanu gleby
Trudno zapobiegać zanieczyszczeniom, wśród tylu czynników. Najgorszy jest stan gleby, która uległa erozji. W takich wypadkach konieczna jest rekultywacja. To przywracanie obszarom zniszczonym przez człowieka dobrego stanu. Jednym ze sposobów jest sadzenie roślin odpornych na zanieczyszczenia, w miejscach, gdzie gleba jest zdegradowana. Największe jednak efekty przynoszą działania, które zapobiegają dewastacji gleby. Powinno się ograniczyć używanie sztucznych nawozów, a także stosować techniki płodozmianu, polegającej na zasiewaniu pola, każdego roku, innym gatunkiem roślin. Korzystne jest także pozostawianie albo tworzenie zadrzewień śródpolnych.
Ochrona środowiska na co dzień
Ludziom często się wydaje, że czyny jednego człowieka nie wpłyną na poprawę stanu środowiska, jednak właśnie drobne działania podejmowane przez każdego z nas służą najlepiej. W początkowym okresie cywilizacja nie szkodziła naturze w znacznym stopniu. Dopiero wzrost liczby ludności i rozwój przemysłu sprawiły, że sytuacja się pogorszyła. Możemy mimo wszystko wpływać na poprawę stanu środowiska, pamiętając o tym, aby:
- kupować towary przyjazne dla środowiska np. środki do mycia i prania ulegające szybkiemu rozkładowi,
- wybierać produkty w opakowaniach zwrotnych lub możliwych do przetworzenia,
- używać papieru wytworzonego z makulatury,
- segregować odpady,
- oszczędzać energię elektryczną i wodę
- unikać używania foliowych i plastikowych opakowań
- podróżować środkami komunikacji publicznej zamiast samochodem
Biodegradacja
Biodegradacja to proces naturalnego rozkładu odpadów przez mikroorganizmy żyjące w glebie i wodzie. Najszybciej ulegają jej substancje organiczne np. resztki jedzenia. Znacznie wolniej przebiega biodegradacja tworzyw sztucznych - trwa ona setki lat.
Ciekawostka - szkło ulega rozkładowi przez setki tysięcy lat.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz